Khám phá ngôi nhà Bá Kiến cổ kính, độc đáo và bí ẩn

Từ lâu Hà Nam đã nổi tiếng với những lễ hội tâm linh thu hút rất nhiều du khách phương xa ghé thăm. Đến với Hà Nam, bạn còn có thể tham quan du lịch, tìm hiểu về những nét văn hóa của người dân Bắc Bộ xưa, thưởng thức cá kho làng Vũ Đại thơm ngon, hấp dẫn có từ bao đời. Hà Nam còn được biết đến khi sở hữu ngôi làng là nguyên mẫu làng Vũ Đại, ngôi nhà Bá Kiến trong tác phẩm Chí Phèo của nhà văn Nam Cao.

Hiện nay trên địa bàn xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam vẫn còn lưu giữ trọn vẹn ngôi nhà Bá Kiến với sự cổ kính, bí ẩn.

Những thăng trầm của ngôi nhà Bá Kiến

Về với làng Đại Hoàng thuộc xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam hỏi về ngôi nhà Bá Kiến chắc chắn người dân ai cũng biết rõ. Ngay cả những đứa trẻ trong làng cũng có thể dẫn bạn đến tận nơi tham quan. Ngôi nhà này có tuổi đời trên 100 năm tọa lạc trên một khu đất rộng gần 900 m2.

Theo dân làng truyền lại rằng, chủ nhân đầu tiên của ngôi nhà là cụ Trần Duy Hanh. Cụ là một lái buôn giàu có nổi tiếng khắp vùng bấy giờ. Năm 1910, cụ cho mời tất cả hơn 20 nghệ nhân mộc tài giỏi ở Cao Đà, Lý Nhân về để xây dựng lên ngôi nhà. Công trình được làm trong gần một năm trời ròng rã vì những thiết kế độc đáo mà ít chỗ khác có được. Tính đến nay, ngôi nhà được truyền qua 7 đời chủ.

Sau khi cụ Hanh mất để lại cho con mình là cụ Trần Duy Xầm. Cụ Xầm để lại cho con mình là Cựu Cát. Cựu Cát vốn là một tay chơi bời trong làng, nghiện ngập rượu chè, cờ bạc nên đã đem ngôi nhà bán cho ngụy viên Bắc Kì (tương đương Đại biểu Quốc hội ngày nay) để lấy tiền trả nợ. Người này tên gọi Trấn Bá Bính. Đây chính là nguyên mẫu cụ Bá Kiến trong tác phẩm của nhà văn Nam Cao mà ông tiết lộ. Ngôi nhà ám ảnh Nam Cao về thân phận người giàu, kẻ nghèo lúc bấy giờ.

Rồi Bá Bính để lại cho con trai là Trần Duy Tảo còn gọi là Binh Tảo. Ông này nổi tiếng ăn chơi đã đem bán ngôi nhà này cho cụ Cai Hậu với giá 4 500 đồng(tương đương 20 cây vàng thời bấy giờ). Cụ Cai Hậu để lại cho cháu là ông Trần Hữu Hòa. Đến năm 2007, UBND xã Hòa Hậu đã mua lại từ vợ ông Hòa ngôi nhà với số tiền 700 triệu đồng để bảo tồn và trở thành điểm đến tham quan cho du khách.

Ngôi nhà với hai lần suýt chết hụt. Năm 1953, thực dân Pháp đổ dầu châm lửa đốt. Mây thay được đội du kích của làng cứu kịp thời. Lần thứ hai là con ông Bá Bính, là Binh Tảo định đem bán ngôi nhà cho cụ Trần Thế Lễ để xẻ gỗ lim đóng khung cửi dệt vải. Rất may sau hai lần đó, ngôi nhà vẫn đứng sừng sững qua bao tháng năm thăng trầm.

Kiến trúc độc đáo, cổ kính ngôi nhà Bá Kiến

Một ngôi nhà còn nguyên dấu vết lịch sử những năm đầu thể kỉ 20. Nhà có mặt nhìn về hướng Đông Nam theo đúng phong thủy của người phương Đông để đón ánh bình minh. Ngôi nhà đã trên 100 năm tuổi vẫn giữ nguyên những chất liệu như thuở ban đầu.

Căn nhà có ba gian được làm hoàn toàn bằng gỗ lim rắn chắc, bề thế với 16 cây cột, các xà ngang bên trên và hàng cửa bên ngoài. Mái lợp ngói ta theo kiểu bít đốc. Trên nóc thượng ốc của ngôi nhà có khắc dòng chữ nho ghi lại thời gian xây dựng là năm 1910. Mái nhà có tàu, có bẩy, có then câu đan vào nhau rất cầu kì. Dưới chân mỗi cây cột được kê bằng một tảng đá xanh.

Toàn bộ cột kèo của ngôi nhà được chạm khắc hình rồng phượng sống động và tinh xảo. Ngoài hiên có hàng dãi che mưa, chắn nắng. Ngưỡng cửa được chồng cao lêm 1 m.

Hồ gắn kết xây tường được làm từ mật mía, vôi, muối, vỏ cây và một số phụ gia khác. Gạch xây tường và lát nền được nung bằng rơm nên dù đã qua một thế kỉ vẫn không bị bong tróc.

Những viên ngói dày lợp xếp kín vào nhau được đệm lót kĩ bên trong theo kiểu bít đốc chắc chắn. Đã qua từng ấy năm mà không bị dột cũng chưa từng phải sửa chữa lần nào.

Cá kho Bá Kiến – Thương hiệu cá kho đúng chuẩn làng Vũ Đại

Về với Hòa Hậu, du khách không chỉ tham quan ngôi nhà Bá Kiến mà còn có thể được thưởng thức đặc sản nơi đây đó là chuối ngự và cá kho Bá Kiến. Vậy cá kho làng Vũ Đại có ngon không?

Ngoài trồng dâu, nuôi tằm thì kho cá chính là một nghề truyền thống của làng. Những niêu cá kho Bá Kiến theo chân du khách thập phương khi đến với làng đi khắp mọi miền tổ quốc, đến những bữa ăn trong mâm cơm gia đình Việt. Những niêu cá còn là hết tâm huyết, là chữ tâm và chữ tín của các nghệ nhân kho cá nơi đây gửi gắm với biết bao tình cảm chân thành.

Cá đem kho là loại cá trắm đen to, chắc thịt, được nuôi hoàn toàn tự nhiên. Cá sau khi sơ chế, tẩm ướp gia vị sẽ được xếp vào niêu và kho trên lửa khoảng 16 tiếng. Củi kho cá chắc chắn phải là củi nhãn để cá không bị ám khỏi, đảm bảo hương vị thơm ngon đúng chất nhất.

Bài viết liên quan: Cách kho cá làng Vũ Đại tạ nhà đơn giản, thơm ngon.

Đến với xóm 11, 13, 15 xã Hòa Hậu, huyện Lí Nhân, tỉnh Hà Nam. Không cần phải hỏi thăm, chỉ cần cảm nhận mùi hương quyến rũ, đậm đà của những niêu cá dẫn lối, bạn có thể tìm đến nơi sản xuất của cá kho Bá Kiến. Chỉ từ 500.000 – 1.100.000 đồng bạn có thể sở hữu đặc sản thơm ngon cho gia đình hoặc làm món quà ý nghĩa tặng người thân, bạn bè.

Về với vùng đất Hà Nam, tham quan ngôi nhà Bá Kiến đừng quên thưởng thức đặc sản nổi tiếng nơi đây – cá kho làng Vũ Đại. Nếu không có cơ hội đến tận nơi tìm hiểu và tìm mua, bạn có thể đặt hàng mua cá kho tại cửa hàng Đặc sản Bá Kiến qua các website: cakhobakien.com, dacsanbakien.com, cakholangvudai.com.

Có thể bạn quan tâm: Cách đặt mua cá kho làng Vũ Đại ở Thành phố Hồ Chí Minh

Đặc sản Bá Kiến luôn cam kết đem đến cho khách hàng những niêu cá kho chất lượng, thơm ngon đúng chuẩn thương hiệu cá kho làng Vũ Đại.